Karbon Eş değeri Nedir ?
Çeliği oluşturan alaşım elementlerinin karbon karşılığında ki sertliğine karbon eş değeri denir. Bu sertlik değeri bize çeliğin mekanik olarak davranışını gösterdiği için, ısı girdisiyle oluşabilecek tepkilerini bilmemize olanak sağlar. Bir çok farklı formül geliştirilmiştir. İçlerinden en fazla kabul göreni;
Cev (Isıl işlem görmemiş çeliklerde)
Cev = C+ Mn/6 + (Cr+Mo+V)/5 + (Cu+Ni)/15
Cet (Isıl işlem görmüş çeliklerde)
Cet = C + (Mn+Mo)/10 + (Cr+Cu)/20 + Ni/40
Bu alaşım değerleri malzemenin sertifikasında bulunur. Bu formülden çıkan sonuç malzemenin ne kadar sert bir yapıda olduğunu bize gösterir. Bu sertlik kaynakta verilen ısı girdisiyle beraber çatlama gibi bir çok sonuca neden olabilir. Bu olası sorunlar oluşmaması adına, sert çeliklerde ön tav yapılır. Burada ki amaç kaynak bölgesini ısıtmak değil, kaynakta oluşan ısı geçişini yavaşlatarak ani soğumasını engellemektir. Bu yüzden ön tav kaynak bölgesine değil, 70mm sağına soluna yapılmalıdır.
Karbon Eş Değerine Göre Ön Tav Belirlenmesi
Ceş< 0.45 Ön tava gerek yoktur.
0.45<Ceş<0.6 100-200 °C arasında ön tav yapılmalıdır.
Ceş> 0.6 200-350 °C arasında ön tav yapılmalıdır.
Ceş'in yüksek olduğu çeliklerin çok pasolu kaynaklarında pasolar arası sıcaklık belirlenmesi gerekmektedir.
